Grof taalgebruik in kinderboeken stijgt: Gouden Griffel

uitzondering

VEENENDAAL, 10 oktober 2023 – Het jaarlijkse kinderboekenonderzoek van de Bond tegen
Vloeken wijst uit dat grof taalgebruik in kinderboeken weer toeneemt.
Waar vorig jaar 36% van deonderzochte boeken geen grove taal bevatte, kent nu maar liefst 17% van de boeken geen vloek of scheldwoord. Kees van Dijk, directeur Bond tegen Vloeken: “Het baart ons zorgen dat er anno 2023 weer meer gevloekt wordt in kinderboeken. Scheldwoorden en vloeken horen in geen enkel boek thuis, ook niet in een kinderboek. Na de daling van vorig jaar is deze stijging op een negatieve manier verrassend alhoewel waarschijnlijk meespeelt dat er minder boeken in het onderzoek zijn betrokken.”

De Griffels
De Gouden en Zilveren Griffels worden jaarlijks uitgereikt en zijn de belangrijkste prijzen voor Nederlandse kinderboeken. Het doel hiervan is om aandacht te vestigen op kinderboeken die in Nederland worden gemaakt en uitgegeven. Doordat er jaarlijks bekendheid aan deze boeken wordt gegeven, dienen deze boeken in dat jaar als inspiratiebron voor jonge lezers en de opvoeders.
Sinds dit jaar worden er geen bronzen griffels meer uitgereikt. Daarom heeft de Bond tegen Vloeken ervoor gekozen 12 boeken te onderzoeken, 10 boeken die bekroond zijn met een zilveren griffel en 2 boeken die genomineerd zijn door de kinderjury. De Gouden Griffel is dit jaar gegaan naar het boek ‘Misjka’ van Anoush Elman en Edward van de Vendel. Opvallend is dat, ondanks de trend, in Misjka twee keer een bastaardvloek voort komt. Dit is positief voor een boek dat de Griffel heeft ontvangen. ‘Patroon’ van Marco Kunst is daarentegen een boek waar bijzonder veel vloek- en scheldwoorden in verwerkt zijn.

Ontwikkeling van het kind
Vloeken, schelden en andere grove taal past volgens de Bond niet in boeken en zeker niet in een kinderboek. Lezen is voor de ontwikkeling van een kind belangrijk, het geeft ontspanning en plezier. Maar boeken zijn ook leerzaam en hebben opvoedkundige waarde. Kinderen volgen voorbeelden die hen via boeken bereiken namelijk gemakkelijk na. Kees van Dijk: “Het is daarom belangrijk dat zij in aanraking komen met respectvol taalgebruik. Juist bekroonde boeken worden vaak ter hand genomen om te lezen. En juist in die boeken komt er veel grof taalgebruik voor. Door het toevoegen van scheldwoorden of vloeken in een kinderboek lijkt het alsof dit soort woorden ‘heel gewoon’ is. Dat is het allerminst, iets wat ons zorgen baart en op een negatieve manier verrast.”

Het kan zonder
Van de 12 boeken bevat slecht 17% geen grove taal. De enige boeken waar geen grove woorden in voorkomen zijn: Heksje Hazel van Phoebe Wahl en Schildpad en ik van Marit Tömqvist. Dat betekent dat de overige tien genomineerde boeken in meer (8%) of mindere mate (75%) grove taal bevat.

Over de Bond tegen Vloeken
De Bond tegen vloeken wil met dit onderzoek aandacht vragen voor goed en respectvol taalgebruik. Vloeken, scheldwoorden en andere grove taal passen volgens de Bond niet in een kinderboek. De Bond stimuleert kinderen en jongeren om na te denken over respectvol taalgebruik. Daarom bezoekt de Bond tegen vloeken scholen (PO, VO, en MBO). Onder de naam KlasseTaal worden jaarlijks ongeveer 850 gastlessen gegeven op 135 scholen.

Het hele onderzoek is te vinden in ons 'Kenniscentrum taalgebruik'.