Af en toe wordt er onderzoek gedaan naar vloeken en de effecten daarvan. Een van de bekendste onderzoeken over vloeken komt van de Britse Keele University. De conclusie: vloeken helpt tegen pijn. Verschillende media besteedden er aandacht aan. “De slogan ‘vloeken is onnodig‘ kan de prullenbak in”, meldde NRC. Deze slogan wordt inderdaad al een tijd niet meer actief gebruikt. De vraag is echter of vloeken daarmee ‘nodig’ is geworden.

Dat vloeken een pijnverzachtend effect kan hebben is inmiddels enkele malen aangetoond. Als we onze handen in een bak ijswater steken, houden we dit langer vol wanneer we alles mogen zeggen dan wanneer we niet mogen vloeken of schelden. Door het gebruik van grove taal gaat onze hartslag omhoog en kunnen we meer pijn verdragen.

Niet alleen pijn neemt af, we kunnen ook minder stress ervaren als we vloeken tijdens ons werk. Hoewel het lang niet altijd gewaardeerd wordt, kan het een gevoel van saamhorigheid geven als collega’s onderling wel eens grof in hun taalgebruik zijn. Volgens een recent onderzoek blijkt dit zelfs te gelden voor de band tussen ouders en kinderen. Verder zouden politici een menselijker gezicht krijgen door af en toe een (mild) scheldwoord gebruiken. Zo sluiten zij beter aan bij de gewone burger.

In al deze gevallen blijkt echter wel dat bij overmatig gebruik van vloek- of scheldwoorden het positieve effect snel afneemt. Als we vaak vloeken, verzacht het pijn bijna niet. Continu grove taal gebruiken stoot collega’s af en voor de band met je kinderen is het evenmin nuttig om vaak en veel te vloeken. Bovendien neemt onze geloofwaardigheid sterk af als we ons verhaal doorspekken met grove taal.

Een beetje grove taal lijkt dus niet zo erg, maar de waarheid is genuanceerder. Zo blijkt bijvoorbeeld uit ander onderzoek dat vloeken en schelden juist een stressverhogend effect kan hebben. Een onderzoek uit 2010 toonde aan dat wanneer patiënten agressieve taal gebruiken, dit vrijwel altijd een verhoogd stressniveau oplevert bij verpleegkundigen. Alle ondervraagde verpleegkundigen gaven aan weleens beledigd te worden, waarbij 32% dit een tot vijf keer per week meemaakte. Bovendien weten verpleegkundigen niet goed hoe ze er mee om moeten gaan, wat volgens de onderzoekers vermoedelijk resulteert in een verminderde zorgkwaliteit.

Verschillende onderzoeken wijzen dus uit dat vloeken in bepaalde situaties positieve gevolgen kan hebben. Het gaat hier echter vooral om effecten op korte termijn. Op lange termijn heeft vloeken weinig positieve gevolgen. Bovendien geldt dat hoe vaker we vloeken, hoe negatiever de gevolgen zijn. Ten slotte hangt het ook nog af van de persoon die je tegenover je hebt. Voorzichtigheid is dus aan te raden.

Meer lezen over onderzoek naar het effect van vloeken?
▸ Baruch and Jenkins • Swearing at work and permissive leadership culture • 2007
▸ Cavazze and Guidetti • Swearing in Political Discourse: Why Vulgarity Works • 2014
▸ Stephens and Umland • Swearing as a Response to Pain – Effect of Daily Swearing Frequency • 2011
▸ Stone, McMillan and Hazelton • Swearing: its prevalence in healthcare settings and impact on nursing practice • 2010