“Weet wat je zegt.” Met deze campagne willen we mensen wijzen op hun eigen taalgebruik en het taalgebruik van mensen om hun heen. We willen ook bewustzijn creëren voor hoe kwetsend vloeken en schelden voor grote groepen mensen is en waarom.

Meest gebruikte scheldwoord

Kanker wil je niet horen. Niet als diagnose en ook niet als scheldwoord. Toch is het al jaren een van de meest gebruikte scheldwoorden in Nederland. Schelden met dit soort ziekten is iets dat vooral in Nederland voorkomt. In het echt én online op bijvoorbeeld sociale media. Het woord wordt vaak als superlatief gebruikt, bijvoorbeeld in plaats van een woord als “super”.

Neerlandici zoeken de reden hiervoor in het feit dat we in Nederland geen echt elite hebben omdat in de tijd van de VOC het gewone volk rijk werd. Daardoor zouden we al sinds de 17e eeuw bekend staan om ons scheldgedrag met ziekten en wordt het gewoon gevonden. Andere taalkundigen verklaren het gebruik van het scheldwoord doordat het mensen zou helpen stoom af te blazen omdat het een woord is dat eigenlijk niet op die manier gebruikt mág worden, oftewel dat een taboewoord is.  De klank zorgt er ook voor dat het veel gebruikt wordt. Uit onderzoek blijkt dat scheldwoorden vaak beginnen met de ‘k, ‘p’ en ‘t’. Het pijnlijkste is dat er bewust voor de meest gruwelijkste ziekten wordt gekozen, omdat die het krachtigst zijn. Ziekten die niet meer voorkomen, worden ook minder populair als scheldwoord.

Waarom schelden met ziekten kwetsend is

Wees er bij schelden met deze en andere ziekten bewust van dat je een hele grote groep mensen kwetst. In Nederland wordt jaarlijks bij duizenden mensen kanker vastgesteld. In 2020 kregen 115.000 mensen de diagnose kanker. En jaarlijks overlijden er in Nederland zo’n 45.000 mensen aan de ziekte. Nóg meer mensen hebben er pijnlijke ervaringen mee doordat een dierbare eraan lijdt of aan is overleden.

Schelden met ziekten is misschien wel het beste voorbeeld van met taboewoorden schelden. Als ermee gescholden wordt, word je direct geconfronteerd met een – vaak dodelijke – ziekte. Het is niet zomaar een vervelend woord om te horen door de associatie met de ziekte, maar door de herinnering die het horen over de ziekte voor veel mensen oproept, namelijk met een pijnlijke gebeurtenis of periode. Bovendien bespot en bagatelliseert het onzorgvuldige gebruik van namen van ziektes het leed dat deze ziekte heeft aangericht, ongeacht of het zo bedoeld is.

Denk voortaan twee keer na voordat je een vloek of scheldwoord spreekt om te voorkomen dat je mensen kwetst.